SİVEREK'TE TAZİYE GELENEĞİ VE KİRVELİK

SİVEREK'TE TAZİYE GELENEĞİ

Siverek'teki taziye gelenegi de diger geleneklerde oldugu gibi yardimlasma ve dayanismanin en güzel pratigini sergiler.Taziye sahibi olan ev halki üzüntülü olduklari için, vefat edenin yikanmasi, kefenlenmesi, cenaze namazi için camiye götürme, mezar hazirlama, defin(ölü gömme) ve üç günlük bütün taziye hazirliklarini yakin akrabalar basta olmak üzere dost,komsular, tanidiklar tarafindan yapilir.Ölüyü gömüp, cemaatin önceden hazirlanan taziye evine dönmesiyle yas üç gün devam eder.Erkek ve kadinlar ayri evlerde yas tutarlar.Bas sagligina genelde iki veya daha fazla gruplar halinde gidilir. Taziyeye herkes gider.Ölünün taninip, taninmamasi önemli degildir. Grubun içindeki en alim veya saygin kisi tarafindan biliyorsa Kuran-i Kerim'den, iman, sabir ve ölümle ilgili kisa bir bölüm okur veya Allah rizasi için kalanlarin selameti, vefat edenede Allah'tan rahmet ve magfiret dilemek için bir fatiha okunduktan sonra kahveci tarafindan aci kahve(mirra) ve sigara ikram edilir.(Son zamanlarda Siverek'teki taziyelerde sigara ikrami kaldirildi).Aci kahveyi Mirraci denilen özel ustalar yapar ve kendileri dagitirlar.Mirra iki, en çok üç yudumluk doldurulur.Kahvenin yaslarda verilmesinin sebebi, bu kahve gibi aci olan dertlerin, acilarin ve kederlerin unutulup, bitmesi anlamina gelir. Yaslarda mutlaka Mirra dagitilir.Yas için gelenler fazla oturmazlar.Üç gün boyunca taziye sahiplerinin ve uzak yerden gelen misafirlerin kalacak yerlerini, bütün yeme, içme ihtiyaçlarini, akrabalar ve yakin dostlar üstlenir.Üçüncü günün sonunda cemaatin alim, saygin ve ileri gelen birinin yapacagi konusma ve sonunda okunan Kuran-i Kerim'den bir bölüm(asir)veya fatiha okunarak taziye sahiplerine nasihatlar, sabirlar ve ölüye de Allahtan rahmet ve magfiretler dilenerek cemaat dagitilir ve taziye son bulur.Köylerdeki taziyeler ise sehirdekinden farkli olarak 10, 15 veya 1 ayda devam edebilir.Taziyenin uzun sürmesi nedeniyle masraflar büyük olur.Bu masraflara katkida bulunmak için ise taziyeye gelenler bir koyun, bir torba seker, bir torba pirinç veya sandiklarla çesitli sebze veya gida maddeleri beraberlerinde getirir.

SIVEREK'TE KIRVELIK

Kivrelik geçmisini tarihin derinliklerinden, kuvvetini de dinden alarak, canliligini hala sürdüren sosyal bir olaydir.Kirvelik hristiyanlar hariç diger semavi dinler tarafindan yapilmasi istenen sünnet isleminin cemiyete akseden soyal yönünü belirtir. Kirveligi kisaca ?öyle tarif edebiliriz."Erkek çocuklarinin sünnet merasimi giderlerinin ve diger gerekli isleri baska bir aileden birisin (kirve olacak kisinin) yüklenmesi ve bu vesile ile iki aile arasinda nisbi bir akrabalik meydana getirmesi olayidir.Siverek ve çevresinde olanca canliligi ile ayakta duran kirvelik müessesesi, aile ve akrabalik baglarinin kuvvetlenmesi, sosyal ve ekonomik canliligin artmasi açisindan pek çok görevi ifa etmektedir.Halkin nazarinda çok önemli bir yeri olan kirvelik söyle uygulanmaktadir.Aile, sünnet edilecek çocuklari için kendi aileleri ile yakin akraba olmayan ama dostluklari olan veya kirvelik vasitasiyla dost olmak istedigi bir kisi bulur ve ona teklifte bulunur. Kirvelik teklifi bir seref sayildigindan genellikle reddedilmez.Kirvelik teklifi alan bir kimsenin baslica iki görevi vardir. BIRINCISI:Sünnet dügününün ve Sünnet olacak çocugun masraflarini karsilar. Aile fertlerine ve eger sünnet dügünü köyde yapiliyorsa duruma göre bütün davetli ve hatta köylülere çesitli hediyeler verir ve sünnet olan çocugun bütün kiyafetlerini alir. IKINCISI Çocuk sünnet ettirilirken onun kucaginda veya bir yastigin üstüne oturtarak çocugun kollarini ve bacaklarini tutar, sünnetçiye yardim eder.Aksam da bekleme denilen merasimi gerçeklestirir. Kirvelik törenlerinde gerek kirvenin yaptigi masraflar, gerekse çocugun babasinin yaptigi masraflar karsiliklidir. Kirvenin yaptigi masraf ve aldigi hediyeler kadar, çocuk tarafida kendisine o nispette hediyeler alir.Birisinin yaptigi harcamalar digerinden fazla olursa ayip karsilanabilir ve az masraf yapan taraf ezilmis olacagindan bunlarin birbirine esit veya yakin olmasina dikkat edilir.Kirveler arasinda yapay ama kuvvetli bir akrabalik meydana gelir.Pek çok kan davasi ve barismalara bununla saglanir Iki aile arasinda meydana gelebilecek sürtüsmeler bununla önlenmis olur.Siverek'te kirvelik müessesesi o kadar kuvvetlidir ki, kirveler birbirlerine kiz alip vermezler ve bu uzun yillar devam eder.Ayrica önemli bir gelenek, sünnet veya evlilik dügünlerinde birbirlerine düsman olan iki aile davet etme mecburiyeti dogarsa, dügün sahibi her iki hasima da ayri sofralar kurar ve ayri ikramlarda bulunarak ayri zamanda ugurlar. Zaten her iki aile de hasimlarinin dügün evinde olduklarini bildiklerinden o evde her hangi bir sorun çikarmazlar.

BEKLEME Sünnet dügünleri sirasinda yemekler verilir.Mevlüt okutulur, sünnet gününden önce eglenceler tertiplenir.Sünnet yapildiktan sonraki gece "bekleme" denilen gelenege uygun olarak kirve hediyeler ve tatlilarla birlikte sünnet olan cocugu ziyaret eder ve bu ziyaret sirasinda beraberinde dostlarini da götürür. "Bekleme" sirasinda ziyafetler verilir.Kirvenin bu hediyelerine karsilik olarak, karsi taraf da kirveye çesitli hediyeler verir.